​ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Ημέρα πανηγύρεως 1 Φεβρουαρίου.

​

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο Όσιος Βασίλειος ο Ομολογητής, καταγόταν από την Αθήνα. Εκάρη μοναχός, το 857 μ.Χ. από τα χέρια του πνευματικού του πατέρα, του Αγίου Ευθύμιου του νέου «του εν Άθῳ και Θεσσαλονίκῃ», ο οποίος και προέβλεψε την μελλοντική αρχιερατική εκλογή του πνευματικού του τέκνου. Ο Άγιος Βασίλειος φέρεται να ίδρυσε το γνωστό ως σήμερα ομώνυμο κάθισμα στο Άγιο Όρος, αφιερωμένο στην Ανάληψη του Κυρίου, που υπάγεται στην δικαιοδοσία της Μονής Χιλανδαρίου. Το 904 μ.Χ., εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης (Βασίλειος ο Γ').

Το προσωνύμιο Συναξαριστής το απέκτησε μετά την συγγραφή του βίου του Αγίου Ευθυμίου, τα πνευματικά παλαίσματα του οποίον προσπάθησε να μιμηθεί σε όλη του τη ζωή. Το συναξάρι αυτό εκτός των άλλων διέσωσε σημαντικότατα τοπογραφικά και ιστορικά στοιχεία της πόλεως της Θεσσαλονίκης.

Το 1981 μ.Χ. ανακαλύφθηκαν τυχαίως στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας της Θεσσαλονίκης τα ιερά λείψανα του Αγίου Βασιλείου. Αφού τέθηκαν σε προσκύνηση, τοποθετήθηκαν στη συνέχεια, πίσω από την Αγία Τράπεζα, μέσα στο Ιερό Βήμα του ναού. Το 1994 μ.Χ. το πολύτιμο αυτό κειμήλιο, μεταφέρθηκε επισήμως και έκτοτε φυλάσσεται στο ιερό παρεκκλήσιο του Αγίου Βασιλείου, που φιλοτεχνήθηκε ειδικά για αυτόν τον λόγο.
​

Το Κάθισμα του Αγίου Βασιλείου, βρίσκεται στον αρσανά της Ιεράς Μονής Χιλιανδαρίου, προς την πλευρά του Θρακικού πελάγους.Είναι κτισμένο σε βραχώδη παραθαλάσσια θέση και έχει έντονο οχυρωματικό χαρακτήρα. Αποτελείται από το κυρίως κτίσμα, το κάστρο και τον πύργο. Αρχικά ήταν γνωστό με την επωνυμία "οχυρό της χρυσής" και στην απόληξή του είχε μικρό ιερό. Παλαιότερα η είσοδός του προστατευόταν η είσοδός από τάφρο, ενώ η είσοδος στο παλαιομονάστηρο γινόταν μέσω κινητής γέφυρας.

​
​Ἀπολυτίκιον. 
Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.

Ὡς σκεῦον ἐπάξιον τῶν ἱερῶν ἀρετῶν, θεράπων θερμότατος, τοῦ Βασιλέως Χριστοῦ, ἐδείχθης Βασίλειε· ὅθεν Θεσσαλονίκη, ἡ περίβλεπτος πόλις, μέλπει σε Ἱεράρχα, ὡς σοφὸν ποιμενάρχην, ᾗ αἴτει οὐρανόθεν εἰρήνην καὶ ἔλεος.

Κοντάκιον.
Ἦχος β΄. Τοὺς ἀσφαλεῖς.

Ἀρχιερεὺς τῆς Ἐκκλησίας ὅσιος, τῇ ἐκλογῇ τῇ θεϊκῇ γενόμενος, τοῖς σοῖς ἔργοις κατεκόσμησας, καὶ ἠθῶν τῇ τελειότητι, τῶν Θεσσαλονικέων τὴν Μητρόπολιν, Βασίλειε Ἀγγέλων ἰσοστάσιε· διὸ κατὰ χρέος σε γεραίρομεν.

                                                                                                  Μεγαλυνάριον.
Βίῳ διαλάμπων πνευματικῷ, τῆς Θεσσαλονίκης, ἀνεδείχθης θεῖος ποιμήν, ὡς Χριστοῦ θεράπων, Βασίλειε παμμάκαρ· ᾧ πρέσβευε σωθῆναι, τοὺς σὲ γεραίροντας.

Άγιοι Αθηνών