ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ
Ο ΑΕΡΟΠΑΓΙΤΗΣ
Ημέρα πανηγύρεως 3 Οκτωβρίου
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ο Άγιος Διονύσιος γεννήθηκε και μαρτύρησε στην Αθήνα το 95 περίπου μ.Χ.. Κατείχε υψηλότατη κοινωνική θέση την εποχή εκείνη, ως μέλος του Αρείου Πάγου. Το πυρφόρο κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου (61 μ.Χ.) για τον Αναστάντα Χριστό, άναψε μέσα του τον ένθεο ζήλο, που τον οδήγησε στην κατήχηση και στην βάπτισή του. Διαδέχθηκε στο επισκοπικό αξίωμα των Αθηνών τον Άγιο Ιερόθεο, ενώ ταυτόχρονα επιδόθηκε στην συγγραφή αρκετών θεολογικών κειμένων. Ως αληθινός ποιμένας αφοσιώθηκε μετά πλήρους αυταπαρνήσεως στο ποίμνιό του. Ο εορταζόμενος στις 3 Οκτωβρίου Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης τιμάται σήμερα ως προστάτης άγιος των δικαστικών, αλλά και ως πολιούχος, προστάτης και έφορος της πόλεως των Αθηνών με σχετικό διάταγμα του 1936 μ.Χ.
ΠΛΗΡΗΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΓΙΟΥ
|
Ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης γεννήθηκε στην Αθήνα από εύπορη οικογένεια κατά την πρώτη δεκαετία του 1ου αιώνα μ.Χ.. Οι ειδωλολάτρες γονείς του, φρόντισαν ιδιαίτερα για την μόρφωσή του παιδιού τους, η οποία τελικά το οδήγησε στην τιμητική είσοδο του στο σώμα του Αρείου Πάγου. Το σώμα αποτελείτο τότε, από εννέα σοφούς, που είχαν ως ιερή αποστολή τους την απόδοση της δικαιοσύνης.
Στα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ. κατέφθασε στην τότε ειδωλολατρική Αθήνα ο Απόστολος Παύλος, για να κηρύξει τον Αναστάντα Χριστό. Ανέβηκε στο βήμα του Αρείου Πάγου, με τους Αθηναίους να αδημονούν να τον ακούσουν κυριευμένοι από περιέργεια . Ο Απόστολος των Εθνών τους μίλησε πρώτη φορά για τον Αληθινό Θεό, την ύπαρξη του οποίου διαισθάνονταν, αφιερώνοντάς του μάλιστα ένα βωμό ξεχωριστό. Ένα βωμό αφιερωμένο στον Άγνωστο Θεό. Τους μίλησε για Χριστό Εσταυρωμένο και Αναστημένο. Παρά την αρνητική, αδιάφορη ως και χλευαστική αντίδραση του ακροατηρίου, ο Άγιος Διονύσιος μαγνητίζεται από το κήρυγμα του Αποστόλου και αποφασίζει να ακολουθήσει την οδό της Αληθείας. Την διαδρομή αυτή την ακολούθησαν και άλλοι, σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων (ιζ’ 32-34), μεταξύ των οποίων και μια γυναίκα με το όνομα Δάμαρις. |
Κατηχήθηκε βαθύτερα και στη συνέχεια καθοδηγήθηκε πνευματικά στην οδό της αληθείας από τον πρώτο Επίσκοπο Αθηνών, Άγιο Ιερόθεο.
Ο Άγιος Διονύσιος, κατέχοντας σπουδαία μόρφωση αλλά πολύ περισσότερο, θείο φωτισμό, επιδόθηκε στην συγγραφή πολλών θεολογικών κειμένων τα οποία δυστυχώς δεν σώζονται σήμερα. Υπηρέτησε με αυταπάρνηση και αγάπη το Ποίμνιο των Αθηνών και για αυτό θεωρείται εκτός από προστάτης των δικαστών, πολιούχος Άγιος της Αθήνας, με σχετικό διάταγμα του 1936 μ.Χ.
Μαρτύρησε τελικά (διά ξίφους ή διά πυρός) μαζί με τα πνευματικό του τέκνα Ρούστικο και Ελευθέριο, κατά τον επί αυτοκράτορος Δομετιανού διωγμό (81 - 96 μ.Χ.). Για αυτόν τον λόγο η Αγία Εκκλησία τους συνεορτάζει την ίδια μέρα 3η Οκτωβρίου.
Η παράδοση θέλει τον Άγιο Διονύσιο αρκετά χρόνια νωρίτερα και συγκεκριμένα κατά την ημέρα Σταυρώσεως του Σωτήρα Χριστού μας, να βρισκόταν στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου, όπου η έντονη βίωση της φοβερής εκλείψεως του ηλίου μετά των λοιπών καιρικών φαινομένων να τον κάνει να αναφωνήσει γεμάτος έκπληξη: «ή Θεός πάσχει, ή το πάν απόλλυται». Το γεγονός αυτό, συνδυαζόμενο με το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου, τον οδήγησε στην Θεία μεταστροφή του.
Ο Μέγας Συναξαριστής αναφέρει ότι ο Άγιος αξιώθηκε να μεταφερθεί στην Γεσθημανή, μαζί με τους υπόλοιπους Αποστόλους, σε νεφέλη, για την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου. Επίσης αναφέρεται ότι επισκέφτηκε την Παναγία εν ζωή σε ταξίδι του στα Ιεροσόλυμα.
Ο Μέγας Συναξαριστής αναφέρει ότι ο Άγιος αξιώθηκε να μεταφερθεί στην Γεσθημανή, μαζί με τους υπόλοιπους Αποστόλους, σε νεφέλη, για την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου. Επίσης αναφέρεται ότι επισκέφτηκε την Παναγία εν ζωή σε ταξίδι του στα Ιεροσόλυμα.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αποσαφηνιστούν δυο ιστορικές ανακρίβειες για την ζωή του Αγίου Διονυσίου.
Πρώτον , ότι η ζωή του Αγίου συγχέεται πολλές φορές λανθασμένα με αυτή του ιδρυτού της εκκλησίας των Παρισίων Άγιου Διονυσίου, που έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ. Ο Άγιος Διονύσιος των Παρισίων στάλθηκε από τον Επίσκοπο Ρώμης Φαβιανό, για να κηρύξει τον Χριστιανισμό στην Γαλλία το 250 μ.Χ. Το ιστορικό αυτό λάθος, το οποίο υιοθέτησαν τα μηναία και συναξάρια της ορθόδοξης εκκλησίας, οφείλεται κυρίως στον Αβά Ιλδουϊνο της μονής του Αγίου Διονυσίου των Παρισιών, (9ος αιώνας μ.Χ.) ο οποίος παρουσιάζει τον Άγιο Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη ως ιδρυτή της εκκλησίας των Παρισίων, μετά από υποτιθέμενο ιεραποστολικό ταξίδι του Αγίου σε Βρετανία και Ισπανία. Το παλαιό Μαρτυρολόγιο της Ρώμης (Vetus Romanum Martyrologium) , αναφέρει ως ημέρα μνήμης του Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου, την 3η Οκτωβρίου, ενώ ο πρώτος επίσκοπος των Παρισίων Άγιο Διονύσιος, τιμάται την 9η Οκτωβρίου.
Η δεύτερη ανακρίβεια σχετίζεται με το συγγραφικό έργο του Αγίου. Όπως ήδη προαναφέρθηκε δεν σώζονται έργα εκ των χειρών του Αγίου, ενώ αντίθετα η συγγραφή των λεγομένων αεροπαγίτικων κειμένων ανάγεται στον 5ο αιώνα μ.Χ.. Τα περίφημα αυτά λοιπόν Μυστικά έργα γνωστά κι ως «ψευδοδιονύσια», που χρησιμοποίησαν λάθρα το όνομα του Αγίου για την πρόσδωση κύρους, είναι τα εξής: α) Περί της ουρανίου ιεραρχίας, β) Περί της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, γ) Περί θείων ονομάτων και δ) Περί μυστικής θεολογίας, καθώς και διάφορες ακόμα επιστολές. Η Αγία Εκκλησίας μας, στη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως του 531-532 μ.Χ., χαρακτήρισε τα συγκεκριμένα κείμενα, ως νόθα και ψευδεπίγραφα, χωρίς όμως να τα απορρίψει, καθότι περιέχουν πλούτο θεολογίας. Η χρήση όμως του ονόματος του Αγίου Διονυσίου από τους συγγραφείς του κειμένου, υποδηλώνουν τον σεβασμό την βαρύτητα και τον σεβασμό που ενέπνεε το όνομα του Αγίου Διονυσίου
Η δεύτερη ανακρίβεια σχετίζεται με το συγγραφικό έργο του Αγίου. Όπως ήδη προαναφέρθηκε δεν σώζονται έργα εκ των χειρών του Αγίου, ενώ αντίθετα η συγγραφή των λεγομένων αεροπαγίτικων κειμένων ανάγεται στον 5ο αιώνα μ.Χ.. Τα περίφημα αυτά λοιπόν Μυστικά έργα γνωστά κι ως «ψευδοδιονύσια», που χρησιμοποίησαν λάθρα το όνομα του Αγίου για την πρόσδωση κύρους, είναι τα εξής: α) Περί της ουρανίου ιεραρχίας, β) Περί της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, γ) Περί θείων ονομάτων και δ) Περί μυστικής θεολογίας, καθώς και διάφορες ακόμα επιστολές. Η Αγία Εκκλησίας μας, στη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως του 531-532 μ.Χ., χαρακτήρισε τα συγκεκριμένα κείμενα, ως νόθα και ψευδεπίγραφα, χωρίς όμως να τα απορρίψει, καθότι περιέχουν πλούτο θεολογίας. Η χρήση όμως του ονόματος του Αγίου Διονυσίου από τους συγγραφείς του κειμένου, υποδηλώνουν τον σεβασμό την βαρύτητα και τον σεβασμό που ενέπνεε το όνομα του Αγίου Διονυσίου
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τὸ συνάναρχον Λόγον.
Ἀγρευβεῖς τῷ τοῦ Παύλου Πάτερ κηρύγματι, ὑφηγητὴς ἀνεδείχθης τῶν ὑπὲρ νοῦν δωρεῶν, διαvoiα ὑψηλὴ καλλωπιζόμενος, τῶν γὰρ ἀΰλων οὐσιῶν, τᾶς ἀρχὰς μυαταγωγεῖς, ὡς μύστης τῶν ἀπορρήτων, καὶ τῆς σοφίας ἐκφάντωρ, Ἱερομάρτυς Διονύσιε.
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Τὰς οὐρανίους διαβὰς πύλας ἐv πνεύματι, μαθητευθεὶς τῷ ὑπὲρ τρεῖς οὐρανοὺς φθάσαντι, Ἀποστόλου Διονύσιε τῶν ἀῤῥήτωv, ἐπλουτίσθης πᾶσαν γνῶσιν καὶ κατηύγασας, τοὺς ἐν σκότει ἀγνωσίας πρὶν καθεύδοντας, διὸ κράζομεν, Χαίροις Πάτερ παγκόσμιε.
Μεγαλυνάριον
Πρῶτος Ἀθηναίων Ἀρχιερεύς, πρῶτος τε καὶ μάρτυς γεγονέναι ἀξιωθείς, ὑπὲρ ἡμῶν ἁπάντων ποιοῦ σὴν ἱκεσίαν Θεῷ, θερμαῖς λιταῖς σου, ὦ Διονύσιε.
ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΟΠΟΙ
Άγια λείψανα του Διονυσίου τίθενται σε προσκύνηση στις Ιερές Μονές Δοχειαρείου, Αγίου Γρηγορίου και Αγίου Διονυσίου του Αγίου Όρους.
Προς τιμήν του έχουν ανεγερθεί αρκετοί ναοί σε όλη την ελληνική επικράτεια με πιο σημαντικούς να είναι:
ο μεγαλοπρεπής ναός επί της οδού Σκουφά 35 στο Κολωνάκι,
ο μεγάλος ναός επί της οδού Αγίου Διονυσίου 5 στο κεντρικό λιμάνι του Πειραιά
o ναός στα Γαργαλιανά της Μεσσηνίας, οπού ο Άγιος τιμάται ως Πολιούχος της κωμοπόλεως
το μικρό εκκλησάκι στο χωριό Χαρτάτα της Ζακύνθου, που ανηγέρθη αρχικά από τον Άγιο Διονύσιο Ζακύνθου.
ο μεγαλοπρεπής ναός επί της οδού Σκουφά 35 στο Κολωνάκι,
ο μεγάλος ναός επί της οδού Αγίου Διονυσίου 5 στο κεντρικό λιμάνι του Πειραιά
o ναός στα Γαργαλιανά της Μεσσηνίας, οπού ο Άγιος τιμάται ως Πολιούχος της κωμοπόλεως
το μικρό εκκλησάκι στο χωριό Χαρτάτα της Ζακύνθου, που ανηγέρθη αρχικά από τον Άγιο Διονύσιο Ζακύνθου.
Λοιπές Αγιογραφίες Αγίου Διονυσίου Αεροπαγίτου.
Άγιοι Αθήνας
