ΑΓΙΟΣ ΛΕΩΝΙΔΗΣ
Ημερομηνία πανηγύρεως 15 Απριλίου.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
Η Αγία Εκκλησία μας εορτάζει σε δύο διαδοχικές ημέρες του μηνός Απριλίου, δύο Αγίους του 3ου αιώνος μ.Χ. φέροντες το όνομα Λεωνίδης. Τον μεν πρώτο τον επίσκοπο Αθηνών Λεωνίδη, στις 15 Απριλίου, τον δε δεύτερο τον εκ Τροιζηνίας μάρτυρα στις 16 Απριλίου μαζί με τις 7 γυναίκες μαθήτριες, που μαρτύρησαν μαζί του. Διά τον Άγιο Λεωνίδη τον επίσκοπο Αθηνών, κανένα υπόμνημα δεν περισώθηκε, έν αντιθέσει με τον μάρτυρα Λεωνίδη.
Ορισμένοι θεωρούν ότι πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο, που συνελήφθη το Πάσχα του 250 μ.Χ. στην Τροιζήνα της Πελοποννήσου κατά τους διωγμούς του αυτοκράτορος Δεκίου (249-251 μ.Χ.) και υπέστη μαρτυρικό θάνατο, κρεμάμενος επί ξύλου και σχιζόμενος με σιδερένια νύχια μέχρι θανάτου.
Ορισμένοι θεωρούν ότι πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο, που συνελήφθη το Πάσχα του 250 μ.Χ. στην Τροιζήνα της Πελοποννήσου κατά τους διωγμούς του αυτοκράτορος Δεκίου (249-251 μ.Χ.) και υπέστη μαρτυρικό θάνατο, κρεμάμενος επί ξύλου και σχιζόμενος με σιδερένια νύχια μέχρι θανάτου.
αΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΓΙΟΥ ΛΕΩΝΙΔΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
Η σωστή ή λανθασμένη σύγχυση των δύο προσώπων προέρχεται πάντως από τον 4 αιώνα μ.Χ., όπου έγινε η μεταφορά των Αγίων Λειψάνων του μάρτυρος Λεωνίδος μετά των συν αυτών μαρτύρων στην Αθήνα από την Πελοπόννησο. Η μεταφορά πραγματοποιήθηκε εν μέσω τιμών προκειμένου να επιστρέψουν τα λείψανα του "συντοπίτου" τους Αγίου, στην γενέτειρά τους. Κατά την αυτοκρατορία λοιπόν του Μεγάλου Κωνσταντίνου (272 – 337 μ.Χ.) τα Άγια λείψανα τοποθετήθηκαν σε μια υπόγεια νεκρική κρύπτη - προσκύνημα, σε μια νησίδα του ποταμού Ιλισσού της Αθήνας, που αποκαλείτο έκτοτε “Μαρτύριο”. Με τον καιρό απέκτησε μεγάλη φήμη και ως εκ τούτου, άμεσα προέκυψε η ανάγκη ανεγέρσεως μεγάλου ναού. Πράγματι, τον 5ο αιώνα μ.Χ. κτίστηκε μεγαλοπρεπής βασιλική δίπλα στο "Μαρτύριο", μήκους 55 μέτρων και πλάτους 22 μέτρων, πιθανόν με την ενεργή ανάμειξη της Αθηναίας αυτοκράτειρας, Αγίας Ευδοκίας (δείτε σχετική ενότητα εδώ), συζύγου του Θεοδοσίου του Β΄ (401-450 μ.Χ.). Η εσωτερική διακόσμηση του ναού πρέπει να ήταν αντιστοίχως λαμπρή των διαστάσεων του ναού, γεγονός που μαρτυρείται από τα μαρμάρινα κομμάτια που βρέθηκαν κατά την ανασκαφή.
Η παλαιότερη διασωθείσα γραπτή αναφορά για τον Άγιο Λεωνίδη, προέρχεται από την εμβληματική μορφή της Βυζαντινής Αθήνας, τον λόγιο επίσκοπο Αθηνών Άγιο Μιχαήλ Χωνιάτη (δείτε σχετική ενότητα εδώ και εδώ), που συνέγραψε μάλιστα τα κάτωθι εγκώμια στον ιερομάρτυρα Λεωνίδα και τη Συνοδεία του. Δυστυχώς όμως ήδη από την εποχή εκείνη (12ος αιώνας μ.Χ.) μόνο ο χώρος του Μαρτυρίου διεσώζετο σε καλή κατάσταση.
|
| ||||||
Επί τουρκοκρατίας, ο ναός φέρεται να είχε σχεδόν ερειπωθεί με την τελειωτική καταστροφή να την επιφέρει ο Τούρκος διοικητής Χατζή - Αλής, που χρησιμοποίησε τα εναπομείναντα υλικά της για την οχύρωση της πόλεως των Αθηνών.
Σήμερα, ο επισκέπτης , μπορεί να δει τα θεμέλια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής και του μαρτυρίου στη συμβολή των οδών Βασιλίσσης Όλγας, Βασιλέως Κωνσταντίνου και Αρδηττού, δίπλα στις αθλητικές εγκαταστάσεις του Δήμου Αθηναίων (ανάμεσα στο κολυμβητήριο και στον γήπεδο στίβου). Για αναλυτική παρουσίαση της βασιλικής μπορείτε να μεταφερθείτε στην αντίστοιχη σελιδα εδώ.
Θεμέλια Βασιλικής Ιλισσού.
|
"Μαρτυρίο" Αγίου Λεωνίδου
|
Ἀπολυτίκιον.
Ἦχος δ'. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἦχος δ'. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ποιμὴν ἱερώτατος, καὶ Ἱεράρχης σοφός, τῆς πόλεως γεγονός, τῶν Ἀθηνῶν τῆς κλεινῆς, Λεωνίδα μακάριε, ὅθεν ἱερατεύσας, τῷ Σωτήρι ὁσίως, ἤθλησας ὑπὲρ φύσιν, καὶ τὴν πλάνην καθεῖλες. Καὶ νῦν Πάτερ ἱκέτευε, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε.
Κοντάκιον.
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς Ἱεράρχης ἐνθεώτατος Πάτερ, μαρτυρικῶς τὸν σὸν ἐτέλεσας βίον, Ἱερομάρτυς Λεωνίδα ἔνδοξε· χαίρων γὰρ ὑπήνεγκας, τῆς σαρκὸς τὰς ὀδύνας· ὅθεν μεταβέβηκας, πρὸς οὐράνιον λῆξιν, ὑπὲρ ἡμῶν πρεσβεύων πρὸς Χριστόν, τῶν ἐκτελούντων, τὴν πάνσεπτον μνήμην σου.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις τῆς Ἑλλάδος θεῖος βλαστός, Ἱερομαρτύρων Λεωνίδα ἡ καλλονή· χαίροις Ἀθηναίων, ὁ θεῖος Ποιμενάρχης, καὶ πρὸς Χριστὸν μεσίτης, Πάτερ θερμότατος.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις τῆς Ἑλλάδος θεῖος βλαστός, Ἱερομαρτύρων Λεωνίδα ἡ καλλονή· χαίροις Ἀθηναίων, ὁ θεῖος Ποιμενάρχης, καὶ πρὸς Χριστὸν μεσίτης, Πάτερ θερμότατος.
|
Τον πλήρη κανόνα του Αγίου Λεωνίδου του Αθηναίου μπορείτε να τον κατεβάσετε από εδώ. |
| ||
Λοιπές Αγιογραφίες Αγίου Λεωνίδου επισκόπου Αθηνών:
Άγιοι Αθήνας
